RAHİM ZARI KALINLAŞMASI (ENDOMETRİYAL HİPERPLAZİLER)
Rahim iç zarı olarak da bilinen "endometrium", her ay adet kanamasında rahim içinden dökülen dokunun ismidir.
Endometrial hiperplazi ise bu rahim içi zarı dokusunun normalden fazla kalınlaşması ile karakterize bir durumdur.
Endometrial hiperplazinin nedenleri nedir?
Endometriyal hiperplazinin en önemli nedeni rahim zarının anormal uzamış estrojen hormonu etkisinde kalmasıdır. Normalde sağlılı erişkin bir kadında her ay düzenli bir yumurtlama ile estrojen ve progesteron hormonları yumurtalıklardan düzenli salgılanır. Sonuçta rahim zarı önce estrojen sonra progesteron etkisinde kalır. Estrojen zarı kalınlaştırır, progesteron ise tersine zarı olgunlaştırır ve anormal kalınlaşmasını önler. Böylece düzenli yumurtlayan bir kadında rahim zarında anormal bir kalınlaşma olmaz. Ancak değişik nedenlerle yumurtlamanın olmadığı durumlarda veya vücuttan salgılanan yada dışardan alınan anormal düzeylerdeki estrojen zarı aşırı kalınlaştırabilir. Bu durmuda endometrial hiperplaziler oluşur.
Bu duruma yol açan nedenler: -Anovülasyon yani yumurtlamanın olmaması. Anovülasyonun en tipik nedeni polikistik over hastalığıdır. -Şişmanlık, yağ dokusunda estrojen salgılanır. - Karaciğer hastalığı, östrojen salgılayan tümörler gibi faktörlerin varlığında da endometrial hiperplazi daha sık görülür. - Menopoz sonrası dışarıdan östrojen verilen ancak buna progesteron eklenmeyen vakalarda normalden 4-5 kat fazla sıklıkta hiperplaziye rastlanmıştır.
Endometriyal Hiperplazilerin Tipleri
Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) sınıflamasına göre hiperplaziler 4 gruba ayrılırlar.
Atipisiz Hiperplaziler
Basit atipisiz hiperplazi
Kompleks atipisiz hiperplazi
Atipili Hiperplaziler
Basit atipiili hiperplazi
Kompleks atipili hiperplazi
Atisiz hiperplaziler kansere dönüşmez. Bunlar iyi huylu değişikliklerdir. BUnların tedavisinde ameliyat uygulanmaz. Progesteron tedavisi verilerek Hiperplazi düzeltilir. BU amaçla yaklaşık 3 aylık ağızdan progesteron tedavisi genellikle yeterli olur.
Atipili hiperplaziler kanser riski taşırlar ve bir kısmı erken evre rahim içi kanseri ile birlikte bulunurlar. Basit atipili hiperplazide kansere dönme riski % 5-10, kompleks atipili hiperplazide % 30-70 tir. BU tip hiperplazilerin standart tedavisi histerektomi yani rahmin alınmasıdır. Ancak nadiren hasta genç ve çocuk sahibi olmak istiyorsa yüksek doz progesteron verilerek tedavi denenebilir. Klasikleşmiş bir tedavi değildir. Seçilmiş hastalarda yakın takiple uygulanabilir.
Endometrial hiperplazinin Belirtileri Nelerdir?
Endometriyal hiperplazi genellikle 40 yaş sonrası görülen bir problemdir. Uzun süreli östrojen etkisinde olan endometrium kalınlaşır ve kolaylıkla dökülemez, yani hastada adet kanaması olmaz. Bu tür vakalarda en sık görülen bulgu uzun süreli adet gecikmesini takip eden fazla,düzensiz kanamalardır. Menometroraji olarak adlandırılan ara kanamalarla bir likte adet kanamasının uzun sürmesi sık görülen belirtidir. Bazı hastalarda ise hiçbir anormal belirti olmaz.
Endometriyal Hiperplazilerde Tanı Nasıl Konulur?
Ultrasonda görülen rahim içi zarının kalınlaşması sonucunda, rahim içersinden alınacak dokunun (biopsinin) patolojik incelemesiyle tanı kesinleştirilir. Rahim içinden parça alınmasına "endometrial biopsi" adı verilir.